Phân tích thành phần nguyên tố sản phẩm làm đẹp với XRF

Xem thêm: Mối lo thủy ngân trong mỹ phẩm chăm sóc da

Mỹ phẩm là những sản phẩm được sử dụng để tăng cường, bảo quản, làm sạch hoặc thay đổi diện mạo của cơ thể. Chúng bao gồm nhiều loại sản phẩm, từ kem trang điểm và chăm sóc da đến xà phòng và nước hoa.

Việc sử dụng mỹ phẩm bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như văn hóa, xã hội và sở thích cá nhân. Nhiều người sử dụng mỹ phẩm như đồ trang điểm để tạo màu hoặc làm đẹp cho khuôn mặt. Trang điểm có thể được sử dụng để che đi những khuyết điểm như vết thâm, sẹo hoặc quầng thâm dưới mắt, cũng như làm nổi bật và thu hút sự chú ý vào các đặc điểm nổi bật như mắt, môi hoặc gò má. Ngoài đồ trang điểm, mỹ phẩm bao gồm nhiều loại sản phẩm chăm sóc cá nhân như dầu gội đầu, sữa tắm, kem chống nắng, sữa rửa mặt và nhiều sản phẩm khác dùng cho cơ thể, mặt, móng tay hoặc tóc.

Khi mỹ phẩm được sử dụng rộng rãi, điều quan trọng là phải biết các nguyên tố hoặc hợp chất hóa học khác nhau trong các sản phẩm này để đảm bảo chúng an toàn khi sử dụng.

Ví dụ về các hợp chất hoặc nguyên tố được tìm thấy trong mỹ phẩm

Có những hợp chất hoặc nguyên tố cụ thể đã cho thấy những khả năng đặc biệt để cải thiện tình trạng da và vẻ ngoài của con người. Một ví dụ là oxit kẽm, thường được tìm thấy trong các sản phẩm kem chống nắng vì nó có thể giúp bảo vệ da khỏi bức xạ tia cực tím (UV) có hại. Nó cũng chống viêm và có thể giúp làm dịu da bị kích ứng. Vitamin C là một hợp chất khác thường được tìm thấy trong các sản phẩm chăm sóc da, vì nó là chất chống oxy hóa mạnh có thể giúp bảo vệ da khỏi tác hại của các gốc tự do. Nó cũng đóng một vai trò trong việc tổng hợp collagen, giúp giữ cho làn da săn chắc và trẻ trung.

Mặc dù các sản phẩm mỹ phẩm và chăm sóc da mang lại những lợi ích cho làn da của người sử dụng, nhưng có thể có những trường hợp chúng cũng chứa các nguyên tố có hại, chẳng hạn như chì, thủy ngân và cadmium. Những kim loại nặng độc hại này có thể được cố ý thêm vào mỹ phẩm hoặc dưới dạng ô nhiễm trong nguyên liệu thô.

Chì thường được sử dụng làm chất tạo màu, đặc biệt là trong son môi, phấn mắt và má hồng, vì nó có thể mang lại nhiều sắc thái rực rỡ và lâu bay màu. Tuy nhiên, việc tiếp xúc với chì có thể gây ra các vấn đề về sinh sản, huyết áp cao và tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ ở người lớn.

Thủy ngân thường được sử dụng trong các loại kem làm sáng da và một số loại trang điểm mắt như mascara. Nó được thêm vào các loại kem làm sáng da vì thủy ngân có thể giúp ức chế sản xuất melanin – sắc tố tạo màu cho da, cũng như làm sáng vết thâm hoặc đốm đen. Trong mascara, một lượng nhỏ thủy ngân được sử dụng làm chất bảo quản và ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có thể gây nhiễm trùng cho mắt. Tuy nhiên, vì các hợp chất thủy ngân dễ dàng hấp thụ vào da khi bôi ngoài da và có xu hướng tích tụ trong cơ thể, chúng có thể gây ra phản ứng dị ứng da, kích ứng da hoặc các vấn đề về nhiễm độc thần kinh.

Cadmium cũng có thể có mặt như một chất gây ô nhiễm trong một số thành phần mỹ phẩm, chẳng hạn như chất tạo màu và sắc tố có nguồn gốc từ các nguồn tự nhiên. Điều này có thể là do điều kiện sản xuất không đảm bảo hoặc sử dụng nguyên liệu thô bị ô nhiễm. Tiếp xúc với cadmium có thể dẫn đến những ảnh hưởng bất lợi cho sức khỏe, chẳng hạn như suy tim, rối loạn thận và tổn thương não.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã đưa ra các giới hạn đối với kim loại nặng trong mỹ phẩm. Bảng 1 cho biết các giới hạn đối với thủy ngân trong mỹ phẩm (trong các điều kiện của thực hành sản xuất tốt 21 CFR 700.13).

XRF được sử dụng như thế nào khi phân tích mỹ phẩm?

Huỳnh quang tia X, hay XRF, đặc biệt hữu ích cho ứng dụng này, vì nó có thể phân tích các kim loại nặng như chì, cadmium và thủy ngân trong mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc da. Quá trình phân tích không phá hủy mẫu và nó cũng có thể cung cấp kết quả sàng lọc nhanh và chính xác.

Hình 1 đến Hình 3 cho thấy kết quả thử nghiệm từ máy phân tích XRF cầm tay Vanta™ cho các sản phẩm mỹ phẩm khác nhau. Đáng chú ý, máy phân tích Vanta có thể phân tích nồng độ thủy ngân thấp tới 10 ppm.

Máy phân tích Vanta XRF có thể được sử dụng như một công cụ sàng lọc để kiểm tra các nguyên tố nguy hiểm trong mỹ phẩm, vì những nguyên tố này có thể không được công bố trong danh sách thành phần của mỹ phẩm. Phân tích không phá hủy có thể cung cấp cho người dùng kết quả nhanh chóng và chính xác với việc chuẩn bị mẫu tối thiểu. Cuối cùng, với giao diện người dùng trực quan và phần mềm có thể tùy chỉnh, máy phân tích Vanta XRF rất dễ sử dụng và làm quen để kiểm tra nhanh và nâng cao năng suất.

Giới hạn kim loại nặng trong mỹ phẩm ở Việt Nam

Theo phụ lục số 06-MP, ban hành kèm theo Thông tư 06/2011/TT-BYT của Bộ y tế quy định về quản lý mỹ phẩm, có 3 kim loại nặng bị giới hạn trong mỹ phẩm là chì, thủy ngân, asen. Theo đó, các giới hạn của những chất này ở Việt Nam (cũng như ở khu vực ASEAN) như sau: